Yeni koronavirüs kısa sürede yayıldı ve neden olduğu COVID-19, yani koronavirüs hastalığı küresel bir salgına, pandemiye dönüştü. Dünya, bu salgınla sosyal mesafelenme ve karantina uygulamasıyla başa çıkmaya çalışırken, sorumluluklarımızı ve bireysel olarak alabileceğimiz önlemleri bilmek önem kazanıyor. Kişisel Eylem Planı’nızı hazırlamanıza yardımcı olacak soruları ve bilgileri sizin için derledik.
İkinci Adım Doğru Zamanda Doğru Müdahale Etmek
Şüphelenmek
COVID-19’dan korunmak için ihtiyaçlarınızı tespit etmek ve önlemler almanın yanı sıra bu salgınla karşılaştığınızda yapmanız gerekenleri bilmek için hastalığı tanımanız önemlidir. Listelenen sorular ve bilgiler hastalığı tanımanızı ve bulaşma riski olan hâlleri önceden fark etmenize yardımcı olur.
Şüphe etmeniz gereken hastalık belirtilerini biliyor musunuz?
- Boğaz ağrısı, nefes darlığı, kuru öksürük, yorgunluk, baş ağrısı, yüksek ateş, nezle ve ishaldir.
Hangi hâllerde tıbbi yardım alınmalıdır?
- 38 derece üstünde ve düşmeyen ateş, öksürük, şiddetli baş ağrısı ve solunum sıkıntısı önemli belirtilerdir. Bu belirtiler görüyorsanız hemen tıbbi yardım almalısınız
Kendinizde ya da sorumlu olduğunuz kişilerden birinde COVID-19 belirtilerini gözlemlediğinizde size yardım etmesi için kimi arayabilirsiniz?
- Belirtilerden şüphelendiğinizde aramanız gereken numara Sağlık Bakanlığı CORONA DANIŞMA HATTI ALO 184'ü aramalısınız.
Sorumlu olduğunuz kişiler sizden farklı bir yerdeyse (şehir dışı, ülke dışı, vb.) nasıl bir yol izlemelisiniz?
- Sorumlu olduğunuz kişi hastalık belirtileri gösteriyorsa ALO 184 hattını arayarak bulunduğu yerde Sağlık Bakanlığı'nın yönlendirmelerine uymasını tavsiye etmelisiniz. Kişiye eşlik edilmesi zaruri bir ihtiyaç ise seyahat izni alınması gerekir. Seyahat izni COVID-19 tedbirleri kapsamında seyahat edecek kişiler Kaymakamlıklara gitmeden seyahat İzin Belgesi başvurularını e-Devlet Kapısı üzerinden kimlik numaranız ile yapabilir.
COVID-19 şüphesiyle hangi hastanelere gidebileceğinizi biliyor musunuz?
- Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün bütün hastanelere gönderdiği genelgeye göre özel ve devlet ayrımı yapmaksızın bütün hastaneler COVID-19 şüphesi bulunan hastaları kabul etmektedir.
- Bünyesinde enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji, göğüs hastalıkları, iç hastalıkları uzmanı hekimlerinden en az ikisinin bulunduğu ve üçüncü seviye erişkin yoğun bakım yatağı bulunan hastaneler pandemi hastanesi kabul edilir.
Hastaneye ulaşım için hangi yolu kullanmalısınız?
- Hastaneye ambulans hizmeti kullanabilirsiniz. Ambulans için ALO 112 hattı aranabilir. Bu hizmete ulaşma şansınız yoksa özel araç ya da taksi kullanabilirsiniz. Araç içinde mümkün olduğunca başkalarına yakın oturmamaya ve araç camlarının açık tutmaya çalışın. Aracı dezenfekte etmek için havalandırın ve oturulan ve temas edilen yerleri seyreltilmiş çamaşır suyu ile temizleyin.
Temas Etmek
Siz ya da sorumlu olduğunuz kişilerden herhangi biri, hastalığa yakalanma şüphesiyle takipte olan biriyle temas etti mi? Karşılaştı mı? Söz konusu kişiyle 2 metreden daha yakın ve korunmasız halde veya 15 dakika aynı ortamda bulundu mu?
Hastalığa yakalanma şüphesi taşıyan ya da takibe alınan kişilerle temas edilmesi hâlinde:
- Temas eden kişi derhal ellerini yıkamalı, yüzeylere dokunmamalı, başkalarıyla sosyal mesafeyi korumalı ve kıyafetlerini yüksek derecede yıkamalıdır.
- Hastalık şüphesi olanlarla aynı ortamı paylaşan ya da temas eden kişiler 14 gün boyunca izole edilmeli, toplu alanlardan uzak durmalı, evin dışına çıkma zorunluluğu olduğunda maske takmalıdır.
- Bu kişilerin sağlık durumu takip edin; ateş, öksürük, solunum sıkıntısı, titreme, vücut ağrıları, boğaz ağrısı, baş ağrısı, ishal, mide bulantısı, kusma ve burun akıntısı gibi belirtilerinin olup olmadığı izlenmeli.
Temas Riski Taşımak
Hastalık taşıma riski olan kişilerle temasta olabileceğiniz hastane, eczane, kargo şirketi, market, güvenlik, temizlik gibi alanlarda mı çalışıyorsunuz?
Sayılan meslek gruplarında çalışıyor ve ailenizle birlikte yaşıyorsanız, alacağınız önlemler kritik önem taşır.
- Birlikte yaşadığınız kişilerle mümkünse fiziksel olarak görüşmeyi kesin. Ayrı evde yaşama imkanınız varsa değerlendirin, mümkün değilse ayrı oda, tuvalet ve banyo kullanmaya çalışın.
- Aynı ortamda bulunduğunuz kişilerle 2 metrelik mesafenizi koruyun.
- Eşyaları ortak kullanmayın, kullanmak zorunda kaldığınızda ellerinizi su ve sabunla dikkatli bir şekilde yıkayın.
- Bulunduğunuz ortamı sık sık havalandırın ve giysilerinizi yıkayın.
- Birlikte yaşadığınız kişileri, sağlık durumlarını takip etmeleri konusunda bilgilendirin.
Birlikte yaşadığınız, sorumlu olduğunuz kişiler arasında 60 yaş üstünde olan var mı?
- Hastalık şüphesi bulunan kişinin 14 gün kesinlikle 60 yaş üstü kişilerle fiziksel temas kurmamasını ve aynı ortamda bulunmamasını sağlayın.
- Temas etme riski taşıyor ve 60 yaş üzeri kişilerle birlikte yaşıyorsanız, mümkünse evde yaşam alanlarınızı ayırın. Aynı evde kalma mecburiyetiniz varsa ayrı odalarda kalın, mümkünse ayrı tuvalet ve banyolar kullanın.
- Ortak kullanılan alanları sık sık havalandırın ve dezenfekte edin. Kişisel eşyalarınızı paylaşmayın; bardak, tabak, havlu gibi eşyaları ortak kullanmayın. Ortak kullanmak zorunda kaldığınız eşyaları su ve sabunla yıkayın, dezenfekte edin. Kıyafetlerinizi 60-90 derecede normal deterjan ile yıkamanız yeterlidir.
Birlikte yaşadığınız, sorumlu olduğunuz kişiler arasında çocuk var mı?
- Çocuklar hastalığı hafif geçirebilir veya belirti göstermeyebilir. Bu, bulaştırıcı olmadıkları anlamına gelmez. 60 yaş üzeri kişiler ve çocuklarla birlikte yaşıyorsanız izolasyon ve hijyene dair önlemlerinizi alın. Çocukların evden çıkmamasına ve sosyal mesafenin korunmasına özen gösterin.
- Kendinizin ve birlikte yaşadığınız kişilerin sağlık durumunu takip edin. Hastalık belirtilerinin ortaya çıkması durumunda hemen sağlık kurumuna başvurun.
Yazıyı okuduğunuz ve buraya kadar geldiğiniz için teşekkürler. Şimdi hazır buradayken hayata destek olabilirsiniz.
